Κιρσοκήλη

Κιρσοκήλη

Τι είναι η κιρσοκήλη;

Η κιρσοκήλη είναι η ελικοειδής διάταση των φλεβών του όρχεως και πρόκειται για φλεβική ανεπάρκεια (όπως οι κιρσοί στα πόδια). Πιο συχνά, παρατηρείται στον αριστερό όρχι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να εμφανιστεί και δεξιά ή αμφοτερόπλευρα.

Ποιες είναι οι αιτίες της κιρσοκήλης;

Η κιρσοκήλη εμφανίζεται στο 11,7% των ανθρώπων και η αιτία της βρίσκεται στο γεγονός ότι στέκεται στα δύο του πόδια, ξεπερνώντας την βαρύτητα, επιβαρύνοντας της φλέβες που πρέπει να επιστρέψουν το αίμα από την περιφέρεια στο κέντρο. Για το λόγο αυτό υπάρχουν καθ’ όλη την διαδρομή των φλεβών ειδικές βαλβίδες που δεν επιτρέπουν στο αίμα να κινηθεί προς τα πίσω. Όταν ανεπαρκούν οι βαλβίδες αυτές, το αίμα παλινδρομεί με αποτέλεσμα οι φλέβες να διογκώνονται.

Το πιο σύνηθες είναι η κιρσοκήλη να εμφανιστεί αριστερά, λόγω ανατομικής διαφοράς της αριστερής από τη δεξιά σπερματική φλέβα. Η αριστερή ξεκινάει από τον ύψος του αριστερού νεφρού (νεφρική φλέβα), ενώ η δεξιά από το ύψος του ομφαλού (κάτω κήλη φλέβα), εμφανίζοντας μικρότερες αντιστάσεις κατά τη ροή του αίματος.

Τι μπορεί να προκαλέσει η κιρσοκήλη;

Η κιρσοκήλη μπορεί να γίνει αντιληπτή ως μια διόγκωση του σύστοιχου ημιοσχέου κατά την όρθια στάση, την άσκηση ή κατά την αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν ήπια συμπτώματα πόνου, αισθήματος βάρους ή δυσφορίας στον όρχι. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν κατά την κατάκλιση, καθώς διευκολύνεται η φλεβική επιστροφή.

Σε μεγάλου βαθμού κιρσοκήλες μπορεί να συνυπάρχει διαταραχή στο σπέρμα και κατ’ επέκταση στη γονιμότητα. Η ακριβής σχέση μεταξύ της αντρικής γονιμότητας και της κιρσοκήλης υπάρχει στο γεγονός ότι οι όρχεις ‘ζεσταίνονται’ από το αίμα των διατεταμένων φλεβών με αποτέλεσμα την καταστροφή του σπέρματος. Για το λόγο αυτό, το σπέρμα βελτιώνεται μετά τη χειρουργική διόρθωσή της, εφόσον γίνει έγκαιρα. 

Πιο σπάνια, εμποδίζει την ομαλή ανάπτυξη του όρχεως.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κιρσοκήλης;

Συνήθως, η κιρσοκήλη ανακαλύπτεται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή τον γιατρό. Στην ψηλάφηση του όρχεως ανευρίσκεται μια ελικοειδής μαλακή μάζα, η οποία δεν έχει σαφή όρια. Χαρακτηριστικό είναι ότι η μάζα αυτή μειώνεται, όταν ξαπλώσει ο ασθενής, ενώ μεγαλώνει στην όρθια θέση και στην  αύξηση της πίεσης μέσα στην κοιλία.

Η επιβεβαίωση γίνεται με υπερηχογραφικό έλεγχο (έγχρωμο triplex) οσχέου προς αναγνώριση του διευρυμένου φλεβικού δικτύου και της παλινδρόμησης αίματος στις φλέβες. Επί παρουσίας κιρσοκήλης δεξιά συνίσταται ενδελεχής απεικονιστικός έλεγχος προς αποκλεισμό χωροτακτικής ή άλλης εξεργασίας.

Η ταξινόμηση της κιρσοκήλης είναι η παρακάτω:

  • Υποκλινική: Δεν είναι ορατή, ούτε στην ηρεμία ούτε στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, αλλά διαγιγνώσκεται με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
  • 1ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης αλλά όχι στην ηρεμία.
  • 2ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην ηρεμία, αλλά δεν είναι ορατή.
  • 3ου βαθμού: Είναι ορατή στην ηρεμία.

Πώς αντιμετωπίζεται η κιρσοκήλη;

Η θεραπεία της κιρσοκήλης είναι χειρουργική, στις περισσότερες, όμως, περιπτώσεις, η κιρσοκήλη δεν χρειάζεται θεραπεία. Οι κατηγορίες ασθενών  που πρέπει να θεραπευτούν:

  • Σε παιδιά με καθυστέρηση στην ανάπτυξη του όρχεως, τεκμηριωμένη με υπερηχογραφικό έλεγχο.
  • Σε άντρες με επηρεασμένο σπέρμα, που έχουν κλινική κιρσοκήλη και υπογονιμότητα για 1 τουλάχιστον χρόνο. Η υπογονιμότητα δεν πρέπει να οφείλεται σε άλλους λόγους.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ωθούνται στο χειρουργείο οι ασθενείς που παρουσιάζουν αίσθημα πόνου, βάρους ή δυσφορίας στον όρχι.

Στη χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται διακοπή της κυκλοφορίας των φλεβών που συμμετέχουν στην κιρσοκήλη. Η χειρουργική αποκατάσταση μπορεί να πραγματοποιηθεί ανοιχτά ή λαπαροσκοπικά.

Εναλλακτικά της χειρουργικής θεραπείας, υπάρχει και ο εμβολισμός των σπερματικών φλεβών, ο οποίος όμως έχει περισσότερες επιπλοκές και δεν εφαρμόζεται ευρέως.

Στη περίπτωση που η επέμβαση γίνει για την διόρθωση των διαταραχών υπογονιμότητας, επαναληπτικό σπερμοδιάγραμμα θα πρέπει να γίνει 6-9 μήνες μετά το χειρουργείο, χρόνος απαραίτητος για την δημιουργία νέων σπερματοζωαρίων. Παρομοίως, στην περίπτωση της καθυστερημένης ανάπτυξης του όρχεως, συστήνεται η συστηματική παρακολούθηση μέσω υπερηχογραφικού ελέγχου.